download απο εδώ

πρωτο_πλανο_online

EDITORIAL
Αν…
Φανταστείτε, λέει, κάθε χρόνο, να γινόταν στη Θεσσαλονίκη ένα Διεθνές Φεστιβάλ.

12ο Φεστιβάλ Εξόρυξης Χρυσού

21ο Φεστιβάλ Πολεμικών Βιομηχανιών

34ο Φεστιβάλ Ελαστικής Εργασίας.

Αν στη Θεσσαλονίκη γινόταν κάθε χρόνο ένα τέτοιο
διεθνές Φεστιβάλ, διαδηλωτές θα συνέρρεαν από κάθε γωνιά της Ελλάδας για να διαδηλώσουν την αντίθεσή τους σ’ αυτό. Πορείες, συναυλίες, αντισυνέδρια. Ένα πολύμορφο κίνημα (μικρότερο ή μεγαλύτερο ανάλογα με την πολιτική συγκυρία) θα δήλωνε παρόν, βροντοφωνάζοντας πως τέτοιες γιορτές δεν έχουν θέση εδώ πέρα.

Όμως όχι.

Στη Θεσσαλονίκη κάθε χρόνο δεν γίνεται κανένα τέτοιο Φεστιβάλ. Κανένα Φεστιβάλ που θα ομολογούσε με ωμότητα -αλλά και ευθύτητα- ότι η παντοδυναμία της αγοράς ορίζει το τι είναι “γιορτή” και τι “όχι”. Ότι είναι δευτερεύον ζήτημα κάτω από ποιες συνθήκες δουλέουν οι εργαζόμενοι στις φεστιβαλιζόμενες βιομηχανίες. Ότι αν το εμπόρευμα είναι πρώτης ποιότητας, λίγη σημασία έχει ο τρόπος που παράχθηκε.

Αντιθέτως.

Στη Θεσσαλονίκη κάθε χρόνο γίνεται το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Κι αυτό δεν είναι σαν τα άλλα Φεστιβάλ.

Αντιθέτως.

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου είναι μια γιορτή του πολιτισμού. Και όχι βέβαια μια γιορτή της πολιτιστικής βιομηχανίας.
————————————
/Νύχτα, κάπου στην πόλη / / Ένας προβολέας φωτίζει ένα σύνθημα σε εξωτερικό τοίχο, που γράφει : “Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΝΔΥΜΑ ΠΟΥ ΚΡΥΒΕΙ ΤΗ ΣΑΠΙΛΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ”
/ Cut σε μαύρο /

/ Ξαφνικά εμφανίζεται ευαίσθητος κινηματογραφόφιλος Θεσσαλονικεύς, να απορεί ειλικρινώς /

“Μα είναι δυνατόν να συγκρίνετε τη λαίλαπα της βιομηχανίας με την κινηματογραφική παραγωγή;”

Πράγματι, η πολιτιστική βιομηχανία δεν παράγει σαμπουάν. Δεν είμαστε κρετίνοι, ούτε φιλισταίοι. Μια κινηματογραφική ταινία μπορεί να είναι σημαντική, απελευθερωτική, ελπιδοφόρα, μπορεί να είναι φορέας των ευγενέστερων επιδιώξεων. Μια ταινία θα μπορούσε ενδεχομένως να κινητοποιήσει συνειδήσεις, πολύ πιο δραστικά απο πολλά πολιτικά κείμενα.

Κι αυτό είναι το ζήτημα: στην πολιτιστική βιομηχανία, είναι το “προϊόν” αυτό ακριβώς που μας μπερδεύει, είναι το σημείο που θολώνει τις διαχωριστικές γραμμές. Είναι το σημείο που φέρνει αγκαλιά τον σκηνοθέτη της ευαισθητοποιημένης στο μεταναστευτικό ταινίας, με τον δήμαρχο που κυνηγάει τους πλανόδιους μικροπωλητές. Το σημείο που φέρνει αγκαλιά τη Fischer με την ταινία-κόλαφο για τον καταναλωτισμό. Το σημείο που φέρνει αγκαλιά το κοινό του φεστιβάλ με τους απλήρωτους εργαζόμενούς του.

Όχι.

Για καμιά ταινία, για κανέναν σκηνοθέτη. Για καμιά οπτικοποιημένη απόδοση των προσδοκιών μας για μια καλύτερη κοινωνία, δεν θα πιούμε ποτάκια αγκαλιά με τον Μπουτάρη, τον Υπουργό Πολιτισμού, τους μεγιστάνες των εταιρειών παραγωγής.

Όχι.

Στις γιορτές των κυρίαρχων δεν έχουμε ανακωχή. Δεν έχουμε ανακωχή μ’ αυτούς που προσπαθούν να μας κλέψουν τα εργαλεία. Μ’ αυτούς που αφοπλίζουν τη δημιουργία από τη δυνατότητά της να αμφισβητεί δυναμικά το υπάρχον.

————————————

Το ερώτημα είναι αν στο φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου, θα μείνουμε και πάλι θεατές.

Μπάσταρδες με μνήμη Reloaded

Μπάσταρδη μνήμη

Θεσσαλονίκη

100 χρόνια

ελλάδας, πατριαρχίας, καπιταλισμού

ειναι αρκετά

κατεβάστε το από εδώ

Open publication

Η Θεσσαλονίκη φορά τα καλά της για να γιορτάσει τα 100 χρονιά από την ήμερα που ο ελληνικός στρατός εισήλθε στην πόλη λεηλατώντας, σφάζοντας, βιάζοντας τον πολυεθνικό πληθυσμό της και βάζοντας τις βάσεις για την ανερχόμενη καπιταλιστική ανάπτυξη. Θα ακολουθήσει ένας αιώνας κατά τον οποίο η Θεσσαλονίκη θα περάσει από το σιδερό και τη φωτιά για να μετασχηματιστεί στην εθνικά ομογενοποιημένη ελληνική αρρενωπή καπιταλιστική μητρόπολη.

Όσες και όσοι έθεσαν τον εαυτό τους απέναντι στο κυρίαρχο πρότυπο αντιμετωπίστηκαν ως μπάσταρδες και μπάσταρδοι. Οι μουσουλμάνοι και οι σλαβόφωνοι, περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού, ήταν οι πρώτοι που εκτοπίστηκαν βίαια τη δεκαετία του 1920 για να ακολουθήσει είκοσι χρόνια μετά, κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η παγερή σιωπή και συνενοχή του ελληνικού πληθυσμού στη ναζιστική σφαγή των εβραίων που αποτελούσαν έως τότε τον μισό πληθυσμό της πόλης. Ταυτόχρονα οι εργατικοί αγώνες διαρκώς θα νιώθουν το αίμα να μπουκώνει τα ρουθούνια τους καθώς δέχονται την σφοδρή επίθεση των αφεντικών, του παρακράτους και των σωμάτων ασφαλείας και διαχρονικά η έμφυλη καταπίεση αναπαράγεται και οργιάζει στις οικογενειακές σχέσεις, στους δημόσιους χώρους, στα γήπεδα, στους στρατώνες και τα μπουρδέλα της ιστορίας.

Περιεχόμενα

Εισαγωγή

Μέθοδος counter memory

Κεφ 1. Κοινοτικές και εθνοτικές συνθήκες στη Μακεδονία (τέλη 19ου – αρχές 20ου αιώνα)

Κεφ 2. Η Θεσσαλονίκη στην κόψη των βαλκανικών εθνικισμών (τέλη 19ου – αρχές 20ου αιώνα)

Κεφ 3. Πολεοδομική εξέλιξη: Από την πόλη των μαχαλάδων και των εξεγέρσεων στην ιπποδάμεια ρυμοτομία

Κεφ 4. Ταξική σύνθεση και εργατικοί αγώνες (τέλη 19ου – αρχές 20ου αιώνα) και η έμφυλη διάστασή τους

Κεφ 5. Πολιτικές οργανώσεις στη Θεσσαλονίκη και τη Μακεδονία

Κεφ 6. Η ιστορία του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης και των εργατικών σωματείων

Κεφ 7. Το Παρακράτος

Κεφ 8. Η εξέγερση του 1936

Χρονικό

Βιβλιογραφία

Χρειαζόμαστε μια ιστορία, με διαφορετικό όμως τρόπο απ’ ότι την χρειάζεται ο κακομαθημένος κηφήνας στον κήπο της γνώσης.

Nietzsche, Για τη χρήση και κατάχρηση της ιστορίας στη ζωή

Εν όψει των 100 χρόνων των εθνικών εορτασμών για την «απελευθέρωση» της Θεσσαλονίκης από το ελληνικό κράτος ή από την προσάρτηση της θα λέγαμε εμείς, σχηματίσαμε μια ομάδα αυτομόρφωσης πάνω στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο (1912-2012). Αρχικά, παρουσιάσαμε μερικά εισαγωγικά αντιμαθήματα μεταξύ μας : παγκόσμια ιστορία, βαλκανική ιστορία, εργατικοί αγώνες στον ελλαδικό χώρο, εισαγωγή στην πολεοδομία, εισαγωγή σε θέματα φύλου και εθνοτικά ζητήματα. Έπειτα χωρίσαμε την περίοδο που θέλουμε να εξετάσουμε σε τρεις υποπεριόδους πιο συνεκτικές μεταξύ τους(1890-1936, 1936-1974, 1974-2012). Μετά από τα εισαγωγικά αντιμαθήματα και κάποιες συζητήσεις μεταξύ μας μπλοκάραμε. Με ποιο τρόπο θα εξετάζαμε αυτά τα 100 χρόνια, τι μας ενδιέφερε να αναδείξουμε, ποιες συνδέσεις θέλαμε να ανιχνεύσουμε; Εν τέλει, η μέθοδος που αποφασίσαμε ότι θα μελετήσουμε και θα εξετάσουμε τα γεγονότα της βιβλιογραφίας που έχουμε συγκεντρώσει είναι αυτή του τρίπτυχου καταπίεσης: τάξη, φύλο, φυλή.

Ας εξηγηθούμε λίγο καλύτερα. Η ιστοριογραφία είτε εθνική, είτε παγκόσμια είναι στην καλύτερη περίπτωση μια ομογενοποιημένη παράθεση γεγονότων (μάχες, συνθήκες, ήρωες) και στη χειρότερη εθνική προπαγάνδα για το πώς δημιουργήθηκε το έθνος/κράτος διανθισμένη με μύθους, ήρωες και σπουδαίους πολιτικούς. Μια πιο προσεκτική ματιά στην εθνογραφία μας φανερώνει την εσκεμμένη και επιτηδευμένη απόκρυψη/αποσιώπηση άλλων υποκειμένων και γεγονότων που δε «βολεύουν» μια συνεκτική εθνική(πατριωτική) μνήμη. Για παράδειγμα, στην πόλη της Θεσσαλονίκης για αρκετούς αιώνες κατοικούσαν εβραίοι, μουσουλμάνοι, χριστιανοί και ασχέτως με το θρήσκευμα έλληνες, σλάβοι, οθωμανοί, αρμένιοι, βούλγαροι, αλβανοί κλπ. Ποιοι απελευθερώθηκαν λοιπόν και από ποιους; Αναφέρεται στην επίσημη ελληνική ιστοριογραφία η παράδοση εργατικών αγώνων σε όλο τον ελλαδικό χώρο με στοιχεία και ποιότητες ανεπανάληπτες κατά τη διάρκεια συγκρότησης του ελληνικού έθνους/κράτους; Ασχολήθηκε κανείς με την ανάδυση νέων υποκειμένων μέσα στις κοινότητες και στην εργασία που ανέτρεψαν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την κοινωνική πραγματικότητα; Για το λόγο αυτό δεν υπάρχει η «αντικειμενική» αφήγηση της ιστορίας που ευαγγελίζονται οι περισσότεροι ακαδημαϊκοί ιστορικοί. Για μας εξαρτάται από το ποιος/ ποια γράφει, τους λόγους που κάνει μια μελέτη, τη θέση του στο τώρα, την υπηκοότητα του, τις απόψεις του γενικότερα.

Αυτά τα ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε και να απαντήσουμε. Πολλοί/ες θα αναρωτηθούν γιατί να ασχολούμαστε σήμερα σε αυτές τις κρίσιμες εποχές με το παρελθόν, τι να ψάχνουμε τώρα και να διαβάζουμε, το θέμα είναι τώρα τι γίνεται; Για μας η ανάλυση της ιστορίας, η κριτική ματιά στο παρελθόν, η συλλογική μνήμη είναι ένα σημαντικό κομμάτι για το πώς αντιλαμβανόμαστε τον ευατό μας μέσα σε ένα ιστορικό συνεχές. Η κοινωνική και πολιτική κατάσταση που βιώνουμε σήμερα, οι συλλογικές αντιστάσεις που σηκώνουμε, οι κινήσεις του κράτους και του κεφαλαίου δεν είναι παρθενογενέσεις. Θεωρούμε πολύ σημαντικό λοιπόν, με τη χρήση των κατάλληλων εργαλείων να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τα αίτια που προκαλούν τα γεγονότα, τις επιδράσεις και τις δυναμικές που αλλάζουν αυτό το ιστορικό συνεχές και να οπλίσουμε την «κινηματική» φαρέτρα με νέες γνώσεις, εργαλεία και αντιστάσεις.

Δε χρειάζεται να επεκταθούμε άλλο εδώ για τη χρησιμότητα της μνήμης. Παρόλα αυτά, ο τρόπος που λειτουργεί ο μηχανισμός της μνήμης ατομικός ή συλλογικός είναι περίεργος και περίπλοκος.

Ο τρόπος που σκεφτόμαστε το παρελθόν διαφέρει λόγω της απόστασης από μια εμπειρία, τη αλλαγή των ανθρώπων γύρω μας αλλά και ότι ο ίδιος ο τρόπος σκέψης μας αλλάζει μέσα από τις εμπειρίες μας. Υπάρχουν όμως κάποιες σταθερές όπως η θέση του καθένα μέσα σε μία ταξική κοινωνία, η κοινωνική του ταυτότητα, το φύλο του που μας κάνουν να συνειδητοποιούμε με ποιους είμαστε και τι έχουμε απέναντί μας. Η ανάλυση της ιστορίας δε μας βοηθά σε αυτό, δε θα ξεκινήσει νέους αγώνες, ούτε θα ανατρέψει τις υπάρχουσες κοινωνικές σχέσεις. Σε αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει είναι να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για να μην κάνουμε τα ίδια λάθη, να αναγνώσουμε τις ιστορικές αντιφάσεις των κινημάτων μέσα στις ιστορικές συγκυρίες που αυτά εκδηλώθηκαν, δίχως φαμφάρες και ωραιοποιημένα παραδείγματα και χωρίς καμία πρόθεση να ταυτιστούμε με αυτά στο σήμερα.

Έτσι και εμείς δεν αναζητούμε καμιά επίπλαστη αντικειμενική και οικουμενική αλήθεια. Σε καιρούς που τα αφεντικά μας φωνάζουνε για εθνική ενότητα, μιλάνε για εθνικό συμφέρον, μας ζητάνε να βάλουμε πλάτη στα κέρδη τους και ταφόπλακα στις επιθυμίες και τις ανάγκες μας, που χτίζονται στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών και δεν κουνιέται φύλλο, εμείς επιλέγουμε άλλο δρόμο. Θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε τον πλούτο των από τα κάτω, τους αγώνες, τις σχέσεις, τους τρόπους και τόπους οργάνωσης αυτών που προσπάθησαν να δημιουργήσουν κάτι διαφορετικό ενάντια και έξω από την ιστορική κανονικότητα της κυριαρχίας, των δομών εξουσίας και καταπίεσης.

1. Εισαγωγή: Κοινοτικές και εθνοτικές συνθήκες στη Μακεδονία

download bastards001

2. Η Θεσσαλονίκη στην κόψη των βαλκανικών εθνικισμών (τέλη 19ου – αρχές 20ου αιώνα)

download bastards002

3. Πολεοδομική εξέλιξη: Από την πόλη των μαχαλάδων και των εξεγέρσεων στην ιπποδάμεια ρυμοτομία

download bastards003

4.Ταξική σύνθεση και εργατικοί αγώνες (τέλη 19ου – αρχές 20ου αιώνα) και η έμφυλη διάστασή τους

download bastards004